Khám Phá Thế Giới Game Lấy Cảm Hứng Từ Văn Hóa Bản Địa Hấp Dẫn Nhất

Văn hóa dân gian và truyền thuyết luôn là một phần không thể thiếu trong lịch sử nhân loại, đóng vai trò vừa là nguồn giải trí, vừa là cách con người lý giải thế giới xung quanh. Những câu chuyện này tồn tại ở khắp mọi nơi, đa dạng qua các nền văn hóa, và luôn chứa đựng sức hấp dẫn đặc biệt.

Tuy nhiên, một nhóm người thường ít được đại diện trong các câu chuyện và đặc biệt là trong lĩnh vực giải trí hiện đại, đó là người bản địa. Họ là những cư dân gốc của một vùng đất trước khi vùng đất đó bị xâm chiếm hoặc thuộc địa hóa.

Lịch sử của người bản địa trên khắp thế giới thường gắn liền với những bi kịch và mất mát đau thương dưới tay các thế lực xâm lược. Ví dụ điển hình và nổi bật nhất có lẽ là người Mỹ bản địa tại châu Mỹ. Nhưng họ tồn tại ở mọi châu lục. Bản thân tôi, là một người Chaldean, dân tộc bản địa của Babylon ở Mesopotamia (nay là Iraq), cũng chứng kiến số lượng người Chaldean sống ngoài Trung Đông hiện nay còn nhiều hơn cả trong khu vực do nạn diệt chủng. Đó là một sự thật đáng buồn.

May mắn thay, ngày càng có nhiều trò chơi điện tử bắt đầu khai thác và đưa những câu chuyện, văn hóa này lên màn ảnh, dựa trực tiếp hoặc chịu ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa bản địa theo nhiều cách khác nhau. Những tựa game dựa trên văn hóa bản địa này không chỉ mang đến trải nghiệm mới lạ mà còn góp phần bảo tồn và tôn vinh di sản của các dân tộc này.

10. Prey (2006)

Hành trình giải cứu từ khu bảo tồn

Prey là một minh chứng cho thấy sự đại diện văn hóa trong game không phải là điều quá xa lạ ngay cả vào năm 2006. Tựa game bắn súng góc nhìn thứ nhất này đã tạo dựng được một lượng người hâm mộ trung thành trên Xbox và PC.

Trong Prey, người chơi vào vai Tommy, một thợ cơ khí người Cherokee sống tại một khu bảo tồn ở Oklahoma. Anh khao khát một cuộc sống tốt đẹp hơn cho bản thân và bạn gái, nhưng mọi thứ thay đổi đột ngột khi anh bị người ngoài hành tinh bắt cóc.

Nhiệm vụ của Tommy là tự cứu mình và những người khác cùng bị bắt cóc (bao gồm cả ông nội và bạn gái). Tuy nhiên, câu chuyện không chỉ dừng lại ở đó. Lấy cảm hứng từ văn hóa dân gian Cherokee, Tommy dần có được sức mạnh tâm linh từ Vùng đất của Tổ tiên, cho phép anh ta chiến đấu để cứu thế giới theo đúng ý nguyện của tổ tiên mình.

Cốt truyện nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng sự kết hợp giữa văn hóa Cherokee và yếu tố khoa học viễn tưởng trong Prey thực sự rất thành công. Các nhà phát triển đã làm rất tốt trong việc xây dựng nhân vật Tommy. Họ liên tục làm việc với diễn viên lồng tiếng của Tommy, Michael Greyeyes (người Plains Cree bản địa), để đảm bảo viết nhân vật một cách tôn trọng, tạo nên một nhân vật chính cực kỳ đáng mến. Đây là một sự pha trộn tuyệt vời giữa truyền thuyết Cherokee và các yếu tố sci-fi kinh điển, mang lại trải nghiệm thực sự độc đáo và hấp dẫn.

Một đoạn gameplay trong game Prey (2006) hiển thị nhân vật chính Tommy người Cherokee và môi trường ngoài hành tinh.

9. Catherine

Các vị thần Mesopotamia trong game anime?

Thông thường, anime và các game anime thường phản ánh xã hội và văn hóa Nhật Bản. Tuy nhiên, Catherine là một ngoại lệ. Lấy bối cảnh tại Neo-Brooklyn, trò chơi này có nền tảng cốt truyện dựa rất nhiều vào văn hóa dân gian Mesopotamia cổ đại.

Catherine là một tựa game dành cho người trưởng thành, khám phá những phức tạp của tình yêu, dục vọng và các mối quan hệ thông qua một mối tình tay ba. Người chơi nhập vai Vincent, người vướng vào mối quan hệ ngoài luồng với một phụ nữ tên Catherine. Tuy nhiên, có điều gì đó không ổn về Catherine.

Catherine hóa ra lại là một succubus, một loại quỷ cái chuyên quyến rũ đàn ông bằng những lời hứa và cảnh tượng nhục cảm. Hơn nữa, trò chơi có nhiều kết thúc khác nhau tùy thuộc vào lựa chọn của người chơi. Một trong số đó là cảnh Vincent lật đổ Nergal (vị thần Chiến tranh và Cái chết của Mesopotamia), chiếm lấy vị trí của ông ta cùng Catherine ở Địa giới.

Sự xuất hiện của các yếu tố thần thoại Mesopotamia là một bất ngờ thú vị, thêm nhiều tầng lớp ý nghĩa cho câu chuyện. Đối với những người am hiểu văn hóa dân gian Mesopotamia cổ đại, họ sẽ thích thú khi khám phá những chi tiết ẩn giấu liên quan đến các vị thần và truyền thuyết này trong game.

Nhân vật Vincent trong Catherine đứng giữa hai người phụ nữ, Catherine và Katherine, biểu thị mối tình tay ba phức tạp trong game.

8. Series Utawarerumono

Sự đại diện của người Ainu

Hòn đảo cực bắc của Nhật Bản, Hokkaido, từng là quê hương của một nhóm người khác trước khi họ bị thuộc địa hóa: người Ainu. Dân tộc này suýt bị xóa sổ khỏi lịch sử, nhưng họ đã chiến đấu để giữ gìn danh tính của mình.

Các trò chơi trong series Utawarerumono lấy cảm hứng đáng kể từ văn hóa và truyền thuyết của người Ainu. Sự phổ biến của chúng đã dẫn đến việc ra đời nhiều tựa game (và cả anime) khác nhau. Đây chắc chắn là một trong những thương hiệu game tốt nhất của ATLUS.

Ảnh hưởng của người Ainu trong series này là không thể phủ nhận. Gần như mọi tên nhân vật và địa danh đều có nguồn gốc từ ngôn ngữ Ainu, và ngôn ngữ này cũng được sử dụng rộng rãi bởi các nhân vật trong game.

Đối với những người hâm mộ series này bị cuốn hút bởi sự đại diện của người Ainu, hãy chú ý đến tựa game Ghost of Yotei sắp tới, khi người Ainu cũng đã xuất hiện trong trailer điện ảnh của game. Sự hiện diện này càng củng cố tầm quan trọng của việc đưa văn hóa Ainu vào thế giới game.

Một cảnh trong game Utawarerumono: Mask of Truth, hiển thị các nhân vật theo phong cách anime, thể hiện ảnh hưởng của văn hóa Ainu qua trang phục và bối cảnh.

7. Ecumene Aztec

Không ai mong đợi Tòa án dị giáo Tây Ban Nha!

Các game lén lút và bạo lực không dễ kết hợp với nhau, nhưng Ecumene Aztec lại là một ngoại lệ. Trong trò chơi này, bạn vào vai một chiến binh Aztec trẻ tuổi trong thời kỳ Tây Ban Nha chinh phục, đồng thời phải tìm cách tránh bị các trưởng lão ép buộc hiến tế.

Bạn thực sự rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan để giữ mạng, và điều này khiến bạn phải suy ngẫm về số phận của biết bao người Aztec khác trong thời kỳ đó.

Người chơi sẽ hoàn toàn đắm mình trong thành phố Tenochtitlan rực rỡ nhưng đầy kinh hoàng (nay là trung tâm lịch sử của Thành phố Mexico), điều hướng qua rừng rậm, đền thờ và những con phố bị chiến tranh tàn phá. Bạn sẽ chọn đứng về phía nào (Tây Ban Nha hay dân tộc của mình), và lựa chọn đó sẽ ảnh hưởng đến kết quả của trò chơi.

Ecumene Aztec dự kiến ra mắt vào năm nay, khiến nó trở thành một tựa game mà game thủ nên theo dõi. Nó hứa hẹn mang đến một góc nhìn mới mẻ và tàn khốc về giai đoạn lịch sử đầy biến động này, thông qua lăng kính của một chiến binh Aztec bản địa.

Một cảnh gameplay từ Ecumene Aztec, hiển thị nhân vật chính trong môi trường thành phố Aztec cổ đại với kiến trúc đặc trưng, gợi không khí lén lút và nguy hiểm.

6. Never Alone (Kisima Ignitchuna)

Chuyến phiêu lưu trong bão tuyết Alaska bất tận

Người Iñupiat (còn gọi là người Inuit Alaska) có lẽ là một trong những bộ tộc bị hiểu sai nhiều nhất ở Mỹ. Nhiều người vẫn hình dung về những ngôi nhà băng (igloo) phóng đại và sử dụng những thuật ngữ mà họ không nhận ra là có tính phân biệt chủng tộc.

Tuy nhiên, đối với Never Alone (còn được gọi là Kisima Ignitchuna theo tiếng Iñupiat), những định kiến này hoàn toàn không tồn tại. Thay vào đó, người chơi được đắm mình trong một thế giới thực tế, dựa trên tín ngưỡng tâm linh của chính người Iñupiat khi bạn dấn thân vào cuộc phiêu lưu.

Một trận bão tuyết đã hoành hành bộ tộc của bạn từ rất lâu, dường như không có hồi kết. Trước tình hình đó, bạn cùng với con cáo trắng của mình dấn thân vào vùng lạnh giá để tìm ra nguyên nhân gốc rễ của trận bão, cũng như giải pháp tiềm năng cho dân tộc mình.

Các nhà phát triển đã hợp tác chặt chẽ với người Iñupiat để kể lại một câu chuyện chân thực nhất về văn hóa của họ, bất chấp các yếu tố giả tưởng. Điều đáng chú ý nhất là toàn bộ trò chơi được lồng tiếng bằng chính ngôn ngữ bản địa Iñupiat. Điều này không chỉ tăng tính chân thực mà còn giúp bảo tồn và quảng bá ngôn ngữ quý giá này. Never Alone là một ví dụ điển hình về cách game có thể trở thành phương tiện kể chuyện và tôn vinh văn hóa hiệu quả.

Nhân vật chính Nuna và bạn đồng hành cáo trắng của cô ấy đang di chuyển qua môi trường đầy tuyết trắng trong game Never Alone.

5. Until Dawn

Kỳ quái, nhưng Wendigo thật đáng sợ

Tôi thường xuyên chỉ trích Until Dawn về sự kỳ quái của nó ở nhiều khía cạnh, nhưng phải thừa nhận rằng cách mà Wendigo được thể hiện trong game lại cực kỳ đáng sợ. Thật sự, tôi nghĩ game này bị đánh giá cao quá mức, nhưng không phải vì Wendigo (thành thật mà nói, chúng góp phần cứu vãn game).

Trong văn hóa dân gian của người Algonquian, Wendigo được tạo ra khi một người ăn thịt đồng loại do đói khát cùng cực, biến họ thành một quái vật với cơn đói không đáy. Tuy nhiên, Until Dawn lại không miêu tả theo cách này.

Thay vào đó, các nhà phát triển dường như đã đi theo một cách diễn giải khác, rộng hơn, tạo ra một hình dạng người khổng lồ với trái tim băng giá. Lời chỉ trích duy nhất mà một số người dành cho cách xây dựng Wendigo là việc nó không được viết bởi bất kỳ người bản địa nào. Tuy nhiên, cũng có những người bản địa đã chơi game và nhận xét rằng nó được làm khá tốt.

Phải nói rằng, những người dân ở vùng Trung Tây nước Mỹ đã nghe nhiều về những câu chuyện này (vì người Algonquian chủ yếu cư trú gần Ngũ Hồ) và rất có thể đã có sẵn nỗi sợ hãi đối với Wendigo. Do đó, việc tập trung khai thác nỗi sợ hãi này là một ý tưởng thông minh của Until Dawn, tạo nên một yếu tố kinh dị hiệu quả và đáng nhớ.

Hình ảnh cận cảnh một Wendigo, sinh vật đáng sợ trong game kinh dị Until Dawn, thể hiện sự biến dạng và vẻ ngoài quái dị.

4. Umurangi Generation

Nhìn cuộc sống hiện đại của người Maori qua ống kính máy ảnh

Bạn có muốn thử sức làm một nhiếp ảnh gia đường phố không? Với Umurangi Generation, bạn hoàn toàn có thể. Bạn bắt đầu trò chơi với vai trò một nhiếp ảnh gia người Maori làm việc cho tờ báo Tauranga Express.

Lối chơi rất đơn giản và dễ chịu, chỉ tập trung vào các yếu tố nhiếp ảnh mang tính nghệ thuật mà bạn được yêu cầu thực hiện. Bạn là người kể chuyện, và mỗi bức ảnh đều đáng giá ngàn lời nói. Nếu bức ảnh của bạn có thể viết thành văn bản, nó sẽ dài hơn hầu hết các cuốn tiểu thuyết.

Các nhiệm vụ nhiếp ảnh của bạn (gọi là “bounty”) rất đa dạng, nhưng thường xuyên nhất là bạn sẽ chụp những khoảnh khắc đời thường của một thế giới Maori hiện đại được phản ánh trong một New Zealand mang phong cách khoa học viễn tưởng. Thế giới game được xây dựng rất phong phú, sống động và tràn đầy sức sống, những tính từ mà nhiều người sẽ dùng để miêu tả văn hóa dân gian của người Maori.

Đây là một trong số ít các trò chơi khắc họa cuộc sống của một nền văn hóa bản địa sau những bi kịch lịch sử của họ, và nó là một lời nhắc nhở đẹp đẽ rằng, bất chấp lịch sử đau thương, các nền văn hóa này vẫn tồn tại và phát triển. Trò chơi này mang đến một cái nhìn độc đáo về sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại thông qua nghệ thuật nhiếp ảnh.

Ảnh chụp màn hình gameplay từ Umurangi Generation, hiển thị góc nhìn thứ nhất qua máy ảnh và một khung cảnh đường phố đầy màu sắc, thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo.

3. HIRU

Tựa game được mong đợi ngày ra mắt

HIRU vẫn chưa ra mắt, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể hào hứng về nó. Đây là một trò chơi được phát triển bởi một người đàn ông Kenya, lấy bối cảnh ở châu Phi, miêu tả chính xác vùng đất và văn hóa của người Maasai theo đúng bản chất của nó: đầy màu sắc và đẹp lộng lẫy.

Bạn vào vai con trai tuổi teen của thủ lĩnh Maasai, một ngày nọ trở về nhà sau chuyến đi săn và phát hiện toàn bộ ngôi làng của mình đang bị tấn công bởi những kẻ săn trộm vì đã bảo vệ một đàn voi. Những kẻ săn trộm đã tàn sát tất cả mọi người trong bộ tộc của bạn, bắt cóc em gái bạn và bỏ mặc bạn cho đến chết.

Mặc dù chưa có nhiều thông tin chi tiết về game tại thời điểm này, nhưng HIRU đã cho thấy sự tôn trọng đối với các nền văn hóa châu Phi hơn hầu hết các phương tiện truyền thông khác. Tôi có nhiều sinh viên gốc Phi trong lớp (Nigeria, Eritrea, Burundi và nhiều nền văn hóa khác), và thật sự đáng buồn khi nghe họ nói về những định kiến mà họ phải đối mặt. Những trò chơi như thế này góp phần thay đổi nhận thức theo hướng tích cực hơn.

Dự án Kickstarter cho HIRU sẽ sớm ra mắt, biến nó thành một sự bổ sung mới thú vị mà chúng ta nên theo dõi. Tựa game này hứa hẹn mang đến một câu chuyện đầy cảm xúc và một thế giới game được xây dựng dựa trên nền văn hóa châu Phi chân thực.

Hình ảnh quảng bá từ game HIRU, hiển thị nhân vật chính trẻ tuổi trong trang phục truyền thống Maasai, đứng giữa cảnh quan châu Phi rộng lớn, gợi lên câu chuyện về sự mất mát và báo thù.

2. This Land is My Land

Một trải nghiệm sinh tồn độc đáo

Hầu hết người Mỹ đều đã từng nghe bài hát “This Land is My Land” khi lớn lên, điều này khá trớ trêu, vì ban đầu đó không phải đất của họ. Vùng đất đó thuộc về người Mỹ bản địa, và đó chính là lý do trò chơi điện tử này mang tên đó.

This Land is My Land là một game lén lút thế giới mở với hệ thống chiến đấu cũng khá thú vị. Bạn sẽ vào vai một tù trưởng bộ lạc trên hành trình báo thù. Sau khi những kẻ thực dân hủy hoại cuộc sống của ông ta, đã đến lúc trả lại “ân huệ”. Tuy nhiên, đừng mong đợi sự chính xác hoàn toàn về mặt lịch sử, vì người bản địa không tham gia vào quá trình phát triển hoặc viết kịch bản.

Dù vậy, trò chơi vẫn cố gắng thể hiện sự chân thực nhất có thể, cho thấy cách mà những người bản địa đã bị đối xử tồi tệ bởi những kẻ thực dân coi thường quyền sở hữu đất đai của họ. Đây là một góc nhìn độc đáo, ít nhiều mang lại sự giải tỏa cho những người có tổ tiên đã phải chịu đựng sự bất công và khao khát công lý.

Đây là một game sinh tồn thực sự độc đáo, dù đã nhận một số chỉ trích khi mới ra mắt. Hy vọng rằng những chỉ trích đó đã lắng xuống và game thủ có thể nhìn nhận giá trị của nó như một trải nghiệm góc nhìn khác về giai đoạn lịch sử này.

Một cảnh gameplay từ This Land is My Land, hiển thị nhân vật người Mỹ bản địa di chuyển lén lút qua một khu vực hoang dã, thể hiện yếu tố sinh tồn và lén lút trong game.

1. Assassin’s Creed III

Sự thật về nền tảng của nước Mỹ

Trong tất cả các game thuộc series Assassin’s Creed, Assassin’s Creed III là một trong những phiên bản gây tranh cãi nhất vào thời điểm ra mắt (hãy nhớ, đây là trước khi Ubisoft “sa sút” như hiện tại). Bạn vào vai Ratonhnhaké:ton (Connor Kenway theo tiếng Anh), một người đàn ông mang dòng máu nửa Mohawk. Anh gia nhập Hội Sát Thủ để săn lùng Charles Lee sau khi hắn đốt làng của bộ tộc anh và giết chết mẹ anh.

Thật sự, câu chuyện của Ratonhnhaké:ton là một trong những câu chuyện hay nhất trong toàn bộ thương hiệu. Nó khắc họa nguồn gốc đầy chông gai của 13 thuộc địa đầu tiên, cũng như hành trình thành lập nước Mỹ đầy khó khăn không kém. Thành thật mà nói, game này đã đi trước thời đại về nhiều mặt.

Không chỉ vậy, các bản DLC của game cũng không ngại đi sâu vào những cốt truyện hư cấu hơn, cho phép kết hợp văn hóa dân gian của người Mohawk một cách tự nhiên mà vẫn giữ được sự chân thực ở mức độ nhất định. Thật đáng ngạc nhiên khi có nhiều yếu tố này được đưa vào bản mở rộng “The Tyranny of King Washington”.

Đối với tôi, đây là lần đầu tiên tôi tiếp xúc với một câu chuyện chân thực về người bản địa ngoài nền văn hóa của mình, và đó là một trong những trải nghiệm mở mang tầm mắt nhất mà tôi từng có với một trò chơi. Thật sự, nếu bạn đã chơi game khi nó ra mắt và không thích nó, hãy thử lại một lần nữa và cố gắng nhìn nhận những giá trị mà nó mang lại lần này. Assassin’s Creed III không chỉ là một game hành động thế giới mở mà còn là một bài học lịch sử đáng suy ngẫm thông qua góc nhìn của một người bản địa.

Nhân vật chính Ratonhnhaké:ton (Connor) của Assassin's Creed III đang leo trèo trên một vách đá hoặc cây cối, thể hiện khả năng di chuyển đặc trưng của game.

Kết luận

Các tựa game được liệt kê trên đây chỉ là một số ít trong số những trò chơi đã mạnh dạn khai thác và giới thiệu văn hóa, truyền thuyết của các dân tộc bản địa đến với cộng đồng game thủ toàn cầu. Từ hành trình tâm linh của người Cherokee trong Prey, sự pha trộn thần thoại Mesopotamia trong Catherine, đến việc tôn vinh người Ainu trong Utawarerumono hay câu chuyện đầy cảm xúc của người Iñupiat trong Never Alone, mỗi trò chơi đều mang một giá trị riêng.

Chúng không chỉ là những sản phẩm giải trí đơn thuần mà còn là cầu nối giúp người chơi hiểu thêm về lịch sử, tín ngưỡng và cuộc sống của những nền văn hóa phong phú này, vốn thường bị lãng quên hoặc hiểu sai. Việc các nhà phát triển hợp tác với chính người bản địa (như trong Prey hay Never Alone) càng làm tăng thêm tính chân thực và ý nghĩa cho những tác phẩm này.

Những game như Ecumene Aztec, Umurangi Generation, HIRU hay This Land is My Land cũng cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận, từ hành động lén lút đến mô phỏng nhiếp ảnh, đều có thể lồng ghép câu chuyện của người bản địa một cách hiệu quả. Cuối cùng, Assassin’s Creed III, thông qua câu chuyện của Ratonhnhaké:ton, đã đưa một góc nhìn lịch sử đầy gai góc về sự hình thành nước Mỹ đến với hàng triệu người chơi.

Những game dựa trên văn hóa bản địa này xứng đáng được khám phá không chỉ vì gameplay hấp dẫn mà còn vì giá trị văn hóa và giáo dục mà chúng mang lại. Chúng là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của sự đại diện và sự cần thiết phải lắng nghe những câu chuyện từ mọi góc khuất của thế giới.

Bạn đã từng chơi tựa game nào trong danh sách này chưa? Hay bạn biết những game nào khác lấy cảm hứng từ văn hóa bản địa? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!